Dijital Kabartma Nota Üretim Süreci Nasıl Gerçekleşmektedir?

Engelsiz Müzik Kütüphanesi Birimi

Kütüphanemize kaynaklar Müzik Eğitimi Bölümü’müzde 2021-22 öğretim yılında Dr.Öğr. Üyesi Gülbahar Urhan yürütücülüğünde açılmış olan seçmeli ders olarak açtığımız “görmeyen bireylerde nota yazma ve okuma eğitimi” derslerini alan öğrencilerimizden gönüllü olanların dijital olarak bilgisayara aktardığı notalar ile ve yayın sahiplerinin, yayınevlerin dijital nota bağışlarıyla sağlanmaktadır.

Kütüphane kullanıcılarının, notaların çoğaltılması veya kopyalanması hakkını, aşağıda belirtilen yasal düzenlemeler ile temin edilmektedir.

1.Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Ek 11 madde – (Ek: 3/3/2004-5101/26 md.)

Ders kitapları dâhil, alenileşmiş veya yayımlanmış yazılı ilim ve edebiyat eserlerinin engelliler için üretilmiş bir nüshası yoksa hiçbir ticarî amaç güdülmeksizin bir engellinin kullanımı için kendisi veya üçüncü bir kişi tek nüsha olarak ya da engellilere yönelik hizmet veren eğitim kurumu, vakıf veya dernek gibi kuruluşlar tarafından ihtiyaç kadar kaset, CD, Braille alfabesi ve benzeri formatlarda çoğaltılması veya ödünç verilmesi bu Kanunda öngörülen izinler alınmadan gerçekleştirilebilir. Bu nüshalar hiçbir şekilde satılamaz, ticarete konu edilemez ve amacı dışında kullanılamaz ve kullandırılamaz. Ayrıca bu nüshalar üzerinde hak sahipleri ile ilgili bilgilerin bulundurulması ve çoğaltım amacının belirtilmesi zorunludur.

2.Marakeş Sözleşmesi :

Fas’ın Marakeş kentinde Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO) tarafından 27 Haziran 2013 tarihinde gerçekleştirilen diplomatik konferansta “Kör, Görme Engelli veya Başka Bir Nedenle Basılı Materyal Okuma Engelli Kişilerin Yayımlanmış Eserlere Erişiminin Kolaylaştırılması uygun bulunmuştur.

Bu sözleşmeye göre;

Görme engelli veya başka bir nedenle basılı materyal okuma engelli kişiler

  1. (a) Akit Taraflar, kendi ulusal telif hakkı yasalarında, eserlerin, yararlanıcı kişiler için erişilebilir format kopyalarında ulaşılabilirliğini kolaylaştırmak için, WIPO Telif Hakları Anlaşmasında (WCT) belirtildiği şekilde, çoğaltma, yayma ve kamunun erişimine sunma haklarına bir sınırlama ya da istisna sağlayacaktır. Ulusal yasalarda yer alan sınırlama ya da istisnalar, alternatif formatta erişilebilir hale getirmek için eserde gereken değişikliklerin yapılmasına imkân vermelidir.
  2. (a) Yetkili kuruluşların, telif hakkı sahibinin izni olmaksızın bir eserin erişilebilir format kopyasını yapmasına, bir başka yetkili kuruluştan erişilebilir bir format kopya temin etmesine ve ticari olmayan ödünç verme ya da telli veya telsiz yollarla elektronik olarak umuma iletimini de içerecek şekilde ve bu sonuçları sağlayacak herhangi bir ara adımı da öngörmek suretiyle, bu kopyaları yararlanıcı kişilere herhangi bir yolla temin etmelerine, aşağıdaki koşulların tamamı karşılandığı zaman izin verilecektir:
  3. i. Bu faaliyeti üstlenmek isteyen yetkili kuruluşun, o esere veya kopyasına yasal olarak erişmesi;

ii. Eserin bir erişilebilir format kopyaya dönüştürülmesi; öyle ki, bu erişilebilir format içinde bilginin izlenebilmesi için gerekli herhangi bir araç yer alabilir, ancak yararlanıcı kişinin esere erişimini sağlamak için gerekli olanlar dışında değişiklik yapılamaz;

iii. Bu tarz erişilebilir format kopyaların sadece yararlanıcı kişiler tarafından kullanılmak üzere tedarik edilmesi;

iv. Üstlenilen faaliyetin kar esasına dayanmaması.

ve

(b) Yararlanıcı kişi ya da yararlanıcı kişinin bakımını asli olarak üstlenen veya ona bakım hizmeti veren de dahil olmak üzere onun adına hareket eden kişi, yararlanıcı kişinin kişisel kullanımı için bir eserin erişilebilir format kopyalarını yapabilir veya diğer taraftan yararlanıcı kişinin bir esere veya o eserin kopyasına yasal olarak erişim hakkı varsa erişilebilir bir format kopya yapmasına veya kullanmasına yardımcı olabilir.

Bu maddeyi ülkemiz 2021 yılında kabul etmiştir.